Fractional Leadership: elastyczne przywództwo dla małych i średnich firm
W USA fractional leadership staje się coraz popularniejszym sposobem na dostęp do doświadczonej kadry zarządzającej. W małych i średnich firmach często pojawia się potrzeba strategicznego wsparcia, np. przy wprowadzaniu nowych produktów, skalowaniu biznesu czy planowaniu rozwoju, ale nie zawsze jest budżet na pełnoetatowego menedżera. Fractional leadership pozwala rozwiązać ten problem, oferując dostęp do ekspertów, którzy angażują się tylko w określonym wymiarze godzin.
Wyobraźmy sobie małą firmę IT, w której właściciel prowadzi większość działań sprzedażowych i strategicznych. Zatrudnienie pełnoetatowego dyrektora sprzedaży byłoby kosztowne i może niepotrzebne w 100%. W tym miejscu pojawia się fractional leader – doświadczony menedżer, który poświęca kilka dni w miesiącu na wsparcie strategiczne, mentoring zespołu i kontakt z kluczowymi klientami. Dzięki temu firma korzysta z wiedzy eksperta, nie obciążając się wysokimi kosztami.
Dlaczego to działa? Fractional leader nie jest „zwykłym pracownikiem na pół etatu”. Nie wchodzi w codzienne rutyny firmy, ale skupia się na tym, co naprawdę strategiczne: definiuje priorytety, pomaga w podejmowaniu decyzji i wprowadza dobre praktyki zarządzania. To ogromna różnica, bo zamiast dodawać kolejnego pracownika, który musi się wdrożyć i obserwować codzienne procesy, firma otrzymuje eksperckie wsparcie tam, gdzie jest potrzebne najbardziej.
Fractional Leadership a praca na niepełen etat – czym się różnią?
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że fractional leadership to po prostu praca na niepełen etat, w końcu fractional leader angażuje się tylko kilka dni w tygodniu lub miesiącu. Jednak różnice są znaczące, zarówno w podejściu do zadań, jak i w roli w firmie.
1. Zakres obowiązków
Pracownik na nie pełen etat wykonuje codzienne zadania w ograniczonym wymiarze godzin i uczestniczy w rutynowych procesach firmy. Fractional leader koncentruje się na kwestiach strategicznych – definiuje priorytety, doradza w kluczowych decyzjach i mentoringuje zespół.
Przykład: Fractional CFO wchodzi kilka dni w miesiącu, porządkuje budżet, prognozuje przychody i przygotowuje raporty dla inwestorów – nie zajmuje się codzienną księgowością. Taki ekspert pomaga uporządkować finanse, ustawić procesy budżetowe i prognozy przychodów, a także doradza przy negocjacjach z inwestorami. Dzięki temu właściciel może skupić się na rozwoju produktu, a firma zyskuje solidne wsparcie finansowe bez kosztu pełnoetatowego dyrektora finansowego.
2. Elastyczność
Fractional leader działa projektowo, dopasowując czas pracy do potrzeb firmy w kluczowych momentach, np. wprowadzania produktu czy negocjacji z klientem. Pracownik na niepełen etat ma stały grafik, co może ograniczać efektywność w krytycznych sytuacjach.
3. Perspektywa i rola
Fractional leader wnosi zewnętrzną, strategiczną perspektywę i dobre praktyki, pełni rolę mentora i doradcy. Zazwyczaj taka rolę pełnią osoby z bogatym doświadczeniem zawodowym. Pracownik na nie pełen etat skupia się głównie na operacyjnych zadaniach i bieżących projektach.
4. Relacje z zespołem
Fractional leader buduje relacje świadomie, przez mentoring i strategiczne spotkania. Pracownik na niepełen etat jest częściej obecny w codziennej kulturze firmy i uczestniczy w integracjach i spotkaniach zespołu.
Oczywiście, są też wyzwania. Fractional leader nie jest dostępny cały czas, więc firma musi nauczyć się planować z wyprzedzeniem i jasno komunikować swoje potrzeby. Relacje z zespołem mogą wymagać dodatkowego wysiłku – czasem trudno przekazać ducha firmy przy ograniczonym kontakcie. I choć koszt godzinowy fractional leadera może być wyższy niż typowa stawka pracownika, wciąż często jest bardziej opłacalny niż pełnoetatowe zatrudnienie, szczególnie w sytuacjach projektowych.
Pomimo tych trudności, wiele firm w USA przekonało się, że fractional leadership to nie tylko rozwiązanie finansowe, ale też sposób na wprowadzanie świeżej perspektywy, doświadczenia i strategicznej dyscypliny. W praktyce oznacza to, że mała firma może działać jak duży gracz – korzystać z wiedzy ekspertów i szybciej podejmować kluczowe decyzje, nie zatrudniając całego zespołu menedżerów.
W Stanach Zjednoczonych istnieje wiele organizacji i firm specjalizujących się w modelu fractional leadership, oferujących dostęp do doświadczonych liderów na elastycznych warunkach. Oto kilka przykładów:
Go Fractional to platforma łącząca firmy z doświadczonymi liderami w różnych dziedzinach, takich jak inżynieria, marketing, sprzedaż, produkt, operacje, finanse, ludzie, design, dane, prawo. Oferują dostęp do ponad 1000 liderów z doświadczeniem w wielu branżach, umożliwiając szybkie i pewne zatrudnienie na elastycznych warunkach.
2. Team Revenue
Team Revenue specjalizuje się w dostarczaniu liderów sprzedaży, sukcesu klienta i marketingu, którzy pomagają firmom w skalowaniu wzrostu. Oferują doświadczonych liderów, którzy zarządzają zespołami, nadzorują wykonanie i zapewniają odpowiedzialność, pomagając w optymalizacji procesów i strategii.
Flannel Solutions oferuje usługi fractional leadership w zakresie COO, CFO oraz Chief Impact Officer, a także kompleksowe wsparcie podczas przejść w zespole zarządzającym. Ich model fractional leadership pozwala organizacjom na elastyczne pozyskiwanie liderów w okresach przejściowych lub podczas nieobecności kluczowych osób.
Think2Perform oferuje usługi fractional CEO, COO i fractional HR, pomagając firmom w przejściowych fazach wzrostu. Ich podejście koncentruje się na wartościach, budowaniu silnej i zgranej kadry oraz dostosowywaniu strategii do celów organizacji.
Czy coś takiego istnieje w Polsce?
Tak, model fractional leadership zyskuje na popularności w Polsce, szczególnie w branży IT. Firmy takie jak Soft Kraft oferują usługi CTO-as-a-Service, które pozwalają na elastyczne wsparcie techniczne bez konieczności zatrudniania pełnoetatowego dyrektora technicznego.
Dodatkowo GrowMy.Tech oferuje usługi fractional CMO dla firm IT, pomagając w budowaniu strategii marketingowej i pozyskiwaniu klientów.
Coraz częściej w Polsce można też spotkać fractional CFO lub COO, którzy wchodzą do młodych firm na kilka dni w tygodniu lub miesiącu, by uporządkować finanse, procesy lub wsparcie operacyjne. To podejście pozwala firmom korzystać z wiedzy ekspertów i profesjonalnego wsparcia strategicznego, nawet jeśli nie mają budżetu na pełnoetatowy zespół menedżerski.
Podsumowując, fractional leadership daje elastyczność i dostęp do wiedzy tam, gdzie jest najbardziej potrzebna. To opcja dla firm, które chcą rosnąć mądrze, niekoniecznie pełną parą etatową, ale z głową i doświadczeniem zaangażowanych ekspertów.
Więcej o fractional leadership możesz też posłuchać w podcaście HBR On Leadership i w odcinku – How to Make Fractional Leadership Work.
Zdjęcia użyte we wpisie są pobrane z platformy Unsplash
